Een geregistreerd partnerschap ontbinden is een ingrijpende beslissing die zowel emotioneel als praktisch veel impact kan hebben. Of jullie nu in goed overleg uit elkaar gaan of dat er lastige afspraken gemaakt moeten worden, het is vaak een moeilijke keuze met juridische, financiële en persoonlijke gevolgen.
In sommige gevallen kan de ontbinding eenvoudig geregeld worden zonder tussenkomst van een rechter, maar als er minderjarige kinderen zijn of als jullie het niet eens worden over de verdeling van bezittingen, is een juridische procedure nodig.
In dit artikel lees je hoe je een geregistreerd partnerschap kunt beëindigen, welke kosten en regels hierbij komen kijken en wat de gevolgen zijn voor financiën, huisvesting en eventuele kinderen.
Zo krijg je een helder overzicht van wat je te wachten staat en welke stappen je moet nemen.
Hoe kun je een geregistreerd partnerschap ontbinden?
Het beëindigen van een geregistreerd partnerschap kan op twee manieren:
- zonder tussenkomst van een rechter: als er geen minderjarige kinderen zijn en jullie het samen eens zijn over de ontbinding.
- via de rechter: als er minderjarige kinderen bij betrokken zijn of als jullie het niet eens worden over de afspraken.
Welke route je moet volgen, hangt dus af van jullie situatie. Hieronder leggen we uit hoe beide procedures werken en hoe lang het proces gemiddeld duurt.
Geregistreerd partnerschap ontbinden met wederzijdse instemming (zonder rechter)
Hebben jullie geen minderjarige kinderen en zijn jullie het eens over de ontbinding? Dan is een rechtszaak niet nodig en kan de ontbinding via een notaris of advocaat worden geregeld. Dit verloopt als volgt:
- Opstellen van een beëindigingsovereenkomst
- Jullie stellen samen met een notaris of advocaat een document op waarin staat dat jullie het geregistreerd partnerschap willen beëindigen.
- Hierin worden afspraken vastgelegd over bijvoorbeeld partneralimentatie en pensioen.
- Ondertekening en indiening
- Zodra jullie het eens zijn over de afspraken, wordt de beëindigingsovereenkomst ondertekend en ingediend bij de burgerlijke stand.
- Inschrijving bij de burgelijke stand
- De notaris of advocaat stuurt de uitkomst binnen 3 maanden door naar de burgerlijke stand voor de inschrijving. Daarna is de ontbinding officieel en is jullie geregistreerd partnerschap beëindigd.
- Melding bij de gemeente
- De ontbinding moet ook gemeld worden bij de gemeente waar deze is afgesloten. Meestal doet de advocaat of notaris dit, maar je kunt dit ook zelf doen.
Deze procedure is vaak sneller en goedkoper dan een ontbinding via de rechter.
Geregistreerd partnerschap ontbinden via de rechter (bij minderjarige kinderen of conflict)
Als jullie minderjarige kinderen hebben of het niet eens kunnen worden over de voorwaarden van de beëindiging, dan moet de ontbinding via de rechter verlopen. Dit gaat als volgt:
- Indienen van een verzoekschrift
- Een advocaat dient een verzoek tot ontbinding van het geregistreerd partnerschap in bij de rechtbank.
- Indien jullie minderjarige kinderen hebben is het verplicht om een ouderschapsplan op te stellen en in te dienen.
- Bij dit verzoek kunnen afspraken over alimentatie, bezittingen en de omgangsregeling voor de kinderen worden gevoegd.
- Zitting bij de rechter
- Als er discussie is over de afspraken, kan de rechter partijen oproepen voor een zitting.
- De rechter toetst het ouderschapsplan en kan aanpassingen voorstellen als dit in het belang van het kind is.
- De rechter beslist uiteindelijk over de ontbinding en eventuele geschillen.
- Uitspraak en inschrijving
- Nadat het geregistreerd partnerschap is beëindigd door de rechter, wordt dit binnen 6 maanden ingeschreven bij de burgerlijke stand.
- Melding bij de gemeente
- De ontbinding moet ook gemeld worden bij de gemeente waar deze is afgesloten. Meestal doet de advocaat dit, maar je kunt dit ook zelf regelen.
Deze procedure duurt langer en brengt extra kosten met zich mee, zoals de kosten voor een advocaat en de rechtszaak.
Hoe lang duurt de ontbinding?
De duur van het proces hangt af van de gekozen route:
- Zonder rechter: Meestal kan dit binnen 2 tot 4 weken geregeld worden, afhankelijk van hoe snel de beëindigingsovereenkomst wordt opgesteld en ingediend.
- Via de rechter: gemiddeld duurt een procedure via de rechtbank 1 tot 4 maanden, afhankelijk van de situatie, wat er geregeld moet worden en hoe snel jullie het over de afspraken eens zijn.
Wat zijn de kosten van een geregistreerd partnerschap ontbinden?
Het beëindigen van een geregistreerd partnerschap brengt kosten met zich mee. Hoeveel je precies betaalt, hangt af van de manier waarop je het partnerschap ontbindt. Over het algemeen is een ontbinding zonder rechter goedkoper dan een ontbinding via de rechtbank. Hieronder een overzicht van de kosten per situatie.
Kosten bij een notaris of advocaat
Als jullie geen minderjarige kinderen hebben en samen een beëindigingsovereenkomst opstellen, kunnen jullie de ontbinding zelf regelen via een notaris of advocaat. De kosten hiervoor zijn:
- Advocaat of notaris: Gemiddeld tussen de €300 en €1000 voor het opstellen van de beëindigingsovereenkomst. Notarissen en advocaten bepalen zelf hun tarieven, waardoor dit dus kan verschillen.
Via onze notarissenkaart vind je eenvoudig een betrouwbare notaris bij jou in de buurt voor advies en het ontbinden van een geregistreerd partnerschap.
Kosten bij ontbinding via de rechter
Als de ontbinding via de rechter moet verlopen, lopen de kosten meestal hoger op. Denk aan:
- Advocaatkosten: Gemiddeld tussen de €1.000 en €3.000, afhankelijk van de complexiteit van de zaak.
- Griffierechten (kosten voor de rechtbank): Voor het indienen van een verzoekschrift bij de rechtbank moet je griffierechten betalen. In 2025 zijn de kosten voor de ontbinding van een geregistreerd partnerschap €165,50 p.p. Indien je recht hebt op gesubsidieerde rechtsbijstand zijn de kosten €45 p.p.
- Mogelijke extra kosten:
- Mediation (€100 tot €250 per uur) als er een onafhankelijke bemiddelaar nodig is.
- Extra kosten voor procedures rondom alimentatie, omgangsregeling of verdeling van bezittingen.
- Opstellen van een ouderschapsplan (gemiddeld €200)
- Alimentatieberekening (gemiddeld €200).
Goed om te weten: Als je een laag inkomen hebt, kun je in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand.
Gevolgen van een geregistreerd partnerschap ontbinden
Een geregistreerd partnerschap ontbinden heeft niet alleen emotionele impact, maar brengt ook belangrijke financiële en juridische gevolgen met zich mee. Onzekerheid over de toekomst kan voor onrust zorgen, vooral als het gaat om de verdeling van bezittingen, schulden en financiële verplichtingen.
De afspraken die jullie moeten maken, hangen af van de manier waarop het geregistreerd partnerschap is aangegaan: met of zonder partnerschapsvoorwaarden. Dit bepaalt onder andere hoe bezittingen, schulden en pensioenrechten verdeeld worden. Daarnaast kunnen er verplichtingen ontstaan, zoals partneralimentatie of afspraken over een gezamenlijke woning.
We bespreken we de belangrijkste financiële gevolgen en waar je rekening mee moet houden bij de ontbinding van een geregistreerd partnerschap.
Verdeling van bezittingen en schulden: welke regels gelden?
Hoe jullie bezittingen en schulden worden verdeeld bij de ontbinding van een geregistreerd partnerschap, hangt af van wanneer jullie het partnerschap zijn aangegaan en of er partnerschapsvoorwaarden zijn opgesteld.
1. Geregistreerd partnerschap vóór 2018: gemeenschap van goederen
Als jullie het geregistreerd partnerschap vóór 1 januari 2018 zijn aangegaan, geldt in principe de algehele gemeenschap van goederen. Dit betekent dat:
- Alle bezittingen en schulden gezamenlijk zijn, ongeacht wie ze heeft ingebracht.
- Alles gelijk verdeeld moet worden bij de ontbinding, tenzij anders is vastgelegd in partnerschapsvoorwaarden.
- Ook privévermogen van vóór het partnerschap (zoals spaargeld of een huis) in de gemeenschap valt, tenzij dit aantoonbaar apart is gehouden.
2. Geregistreerd partnerschap vanaf 2018: beperkte gemeenschap van goederen
Voor geregistreerde partnerschappen die zijn aangegaan vanaf 1 januari 2018, geldt de beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat:
- Alleen de bezittingen en schulden die tijdens het partnerschap zijn opgebouwd gezamenlijk zijn.
- Alles wat voor het partnerschap privébezit was, privébezit blijft (zoals spaargeld, een huis of schulden van vóór het partnerschap).
- Erfenissen en schenkingen privébezit blijven, tenzij ze expliciet samen zijn gedeeld.
Bij de ontbinding moeten alleen de gezamenlijke bezittingen en schulden worden verdeeld. Persoonlijk vermogen van vóór het partnerschap blijft bij de oorspronkelijke eigenaar.
3. Partnerschapsvoorwaarden: maatwerk in afspraken
Hebben jullie partnerschapsvoorwaarden opgesteld bij de notaris? Dan gelden de afspraken die daarin zijn vastgelegd. Dit kan betekenen dat:
- Er specifieke afspraken zijn over alimentatie, de woning of pensioenrechten.
- Er een andere verdeling geldt dan de standaardregels van gemeenschap of beperkte gemeenschap van goederen.
- Bepaalde bezittingen of inkomsten buiten de verdeling worden gehouden.
Wat gebeurt er met een koophuis?
Hebben jullie samen een koophuis? Dan is een belangrijke vraag wat er met de woning gebeurt na de ontbinding van het geregistreerd partnerschap. Blijft een van jullie in het huis wonen, of besluiten jullie om de woning te verkopen?
Bij deze keuze spelen niet alleen persoonlijke woonwensen een rol, maar ook financiële en fiscale factoren. In deze alinea bespreken we de verschillende mogelijkheden en waar je rekening mee moet houden bij de verdeling van een gezamenlijke woning.
- Eén van de partners neemt de woning over
- De partner die in de woning blijft wonen, moet de ander uitkopen. Dit betekent dat de woning opnieuw moet worden getaxeerd en dat de hypotheek mogelijk moet worden aangepast.
- De bank moet akkoord gaan met de aanpassing van de hypotheek op basis van het inkomen van de blijvende partner.
- De woning wordt verkocht
- Bij verkoop worden de opbrengsten (of de restschuld) verdeeld op basis van eigendomsverhoudingen.
- Als de verkoop een overwaarde oplevert, moet worden bepaald hoe dit bedrag wordt verdeeld.
- Blijven jullie samen eigenaar?
- In sommige gevallen kiezen ex-partners ervoor om gezamenlijk eigenaar te blijven, bijvoorbeeld als het huis tijdelijk wordt aangehouden totdat een van beiden een nieuwe woning vindt.
Gevolgen voor pensioen en belasting
- Pensioenverdeling:
- Bij beëindiging van een geregistreerd partnerschap hebben beide ex-partners recht op de helft van het opgebouwde ouderdomspensioen (mits dit niet anders is afgesproken).
- Dit geldt alleen als het pensioen onder de Wet verevening pensioenrechten valt.
- Individuele pensioenregelingen kunnen andere verdelingen hanteren.
- Belastingtechnische gevolgen:
- Na de ontbinding zijn jullie niet langer fiscaal partners, wat gevolgen kan hebben voor toeslagen, aftrekposten en belastingaangifte.
- Hypotheekrenteaftrek:
- Als één van de partners in het gezamenlijke huis blijft wonen, kan dit gevolgen hebben voor de hypotheekrenteaftrek.
Alimentatie na het ontbinden van een geregistreerd partnerschap
Ook na het ontbinden van een geregistreerd partnerschap blijven jullie wettelijk verplicht om financieel voor elkaar en eventuele kinderen te zorgen. Dit betekent dat er afspraken gemaakt moeten worden over partneralimentatie en kinderalimentatie.
Partneralimentatie is niet altijd verplicht, maar kan van toepassing zijn als één van de partners financieel afhankelijk was van de ander. Kinderalimentatie is wél verplicht en moet ervoor zorgen dat de kosten voor de opvoeding en verzorging van de kinderen eerlijk worden verdeeld.
Partneralimentatie: verplicht of niet?
De wettelijke regels voor partneralimentatie bij het ontbinden van een geregistreerd partnerschap zijn hetzelfde als bij een echtscheiding. Dit betekent dat de partner met het hoogste inkomen financieel moet bijdragen aan het levensonderhoud van de ander, als die niet (volledig) in zijn of haar eigen onderhoud kan voorzien.
Hoe lang iemand recht heeft op partneralimentatie, hangt af van de situatie. De hoogte ervan is niet wettelijk vastgelegd, maar wordt bepaald aan de hand van richtlijnen uit het ‘Rapport Alimentatienormen’. Daarbij spelen verschillende factoren een rol, zoals het inkomen, de behoefte van de ontvangende partner en de draagkracht van de betalende partner.
Jullie kunnen er ook voor kiezen om af te zien van partneralimentatie. In dat geval wordt dit vastgelegd in een scheidingsconvenant, waarin staat dat er geen alimentatieverplichting geldt. Let op: dit geldt alleen voor partneralimentatie, niet voor kinderalimentatie. De financiële zorg voor kinderen blijft altijd een wettelijke verplichting.
Kinderalimentatie: hoe werkt het?
Ook na het ontbinden van een geregistreerd partnerschap blijven beide ouders financieel verantwoordelijk voor hun kinderen. Dit gebeurt in de vorm van kinderalimentatie, een wettelijke verplichting die geldt tot het kind 21 jaar is. De regels voor kinderalimentatie zijn hetzelfde als bij een echtscheiding en zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek.
Beide ouders zijn naar draagkracht onderhoudsplichtig, wat betekent dat de ouder met het hoogste inkomen meestal een groter deel van de kosten voor de kinderen op zich neemt. Jullie kunnen samen afspraken maken over de hoogte van de kinderalimentatie. Als jullie een geregistreerd partnerschap hadden of getrouwd waren, moet de rechter de alimentatie-afspraak beoordelen en goedkeuren. Dit geldt ook als je ongehuwd was en samen een kind hebt.
Kinderalimentatie berekening: waar wordt naar gekeken?
Bij het bepalen van de hoogte van de kinderalimentatie wordt rekening gehouden met verschillende factoren:
- De behoefte van het kind: Het uitgangspunt is dat het kind financieel zoveel mogelijk dezelfde levensstandaard behoudt als vóór de ontbinding van het partnerschap.
- De omgangsregeling: De mate waarin beide ouders voor het kind zorgen, beïnvloedt de hoogte van de alimentatie.
- Netto (gezins)inkomen en draagkracht: Er wordt gekeken naar het inkomen van beide ouders en hun financiële mogelijkheden om bij te dragen.
- Kindgebonden budget en toeslagen: De verzorgende ouder kan mogelijk aanspraak maken op kindgebonden budget en de alleenstaande ouderkop. Dit wordt meegenomen in de berekening van de draagkracht van de ontvanger.
- Kinderbijslag: Het wordt aangenomen dat de kinderbijslag volledig aan de kosten van het kind wordt besteed.
De berekening van de kinderalimentatie gebeurt op basis van de richtlijnen van de Expertgroep Alimentatienormen.
Hoe wordt kinderalimentatie geregeld?
Kinderalimentatie kan op verschillende manieren worden betaald:
- Maandelijkse overboeking: De ouder die alimentatie betaalt, maakt het bedrag maandelijks over aan de verzorgende ouder.
- Kinderrekening: In plaats van alimentatie kan er ook een gezamenlijke kinderrekening worden geopend. Beide ouders storten hier maandelijks een bedrag op, naar verhouding van hun draagkracht. Dit geld wordt gebruikt voor de kosten van het kind, zoals school, kleding en sport.
Wanneer stopt de kinderalimentatie?
- De wettelijke onderhoudsplicht eindigt wanneer het kind 21 jaar wordt.
- Als een kind tussen 18 en 21 jaar is en financieel zelfstandig is (bijvoorbeeld door een voltijds inkomen), kan de alimentatieverplichting eerder stoppen.
- In uitzonderlijke gevallen kan een kind ook na zijn 21e nog recht hebben op financiële steun, bijvoorbeeld als het door een beperking of studie niet in zijn eigen onderhoud kan voorzien.
Conclusie: goed voorbereid een geregistreerd partnerschap ontbinden
Een geregistreerd partnerschap ontbinden is een ingrijpende stap met juridische, financiële en emotionele gevolgen. De manier waarop de ontbinding verloopt, hangt af van jullie persoonlijke situatie: zonder tussenkomst van een rechter als er geen minderjarige kinderen zijn, of via de rechter als er wel kinderen zijn of er onenigheid is over de afspraken.
Naast de juridische procedure spelen ook praktische zaken een grote rol, zoals de verdeling van bezittingen en schulden, de toekomst van een gezamenlijke woning en de financiële verplichtingen zoals alimentatie. De afspraken die jullie maken, worden deels bepaald door de manier waarop jullie het partnerschap zijn aangegaan: onder de regels van gemeenschap van goederen, beperkte gemeenschap van goederen of op basis van partnerschapsvoorwaarden.
Het is belangrijk om je goed te laten informeren over de verschillende mogelijkheden en gevolgen, zodat je weloverwogen keuzes kunt maken. Door duidelijke afspraken vast te leggen, kunnen toekomstige conflicten worden voorkomen en kan de overgang voor beide partijen – en eventuele kinderen – zo soepel mogelijk verlopen.
