Voor- en nadelen geregistreerd partnerschap kunnen een belangrijke rol spelen bij de keuze voor een samenlevingsvorm. Misschien twijfelen jullie tussen trouwen of een geregistreerd partnerschap, of overwegen jullie juist een samenlevingscontract. Elke optie heeft zijn eigen juridische en praktische gevolgen, zoals fiscale voordelen, rechten en plichten naar elkaar en de manier waarop jullie vermogen wordt verdeeld.
Een geregistreerd partnerschap kan een aantrekkelijk alternatief zijn voor een huwelijk, maar is niet in alle situaties de beste keuze. In dit artikel zetten we alle voor- en nadelen van een geregistreerd partnerschap op een rij, zodat jullie een weloverwogen beslissing kunnen nemen.
Wat is een geregistreerd partnerschap?
Voordat we de voor- en nadelen geregistreerd partnerschap op een rij zetten, is het belangrijk om eerst kort uit te leggen wat een geregistreerd partnerschap precies is. Deze samenlevingsvorm lijkt in veel opzichten op een huwelijk, maar kent ook een aantal verschillen.
Een geregistreerd partnerschap is een wettelijk erkende relatievorm waarbij partners juridische rechten en plichten naar elkaar hebben. Het regelt onder andere zaken als vermogen, erfrecht en ouderlijk gezag. Je sluit het af bij de gemeente, net als een huwelijk. Juridisch gezien zijn trouwen en een geregistreerd partnerschap praktisch hetzelfde, maar emotioneel gezien kan een geregistreerd partnerschap wat zakelijker en minder romantisch lijken dan een huwelijk.
De voordelen van een geregistreerd partnerschap
Kiezen voor een geregistreerd partnerschap brengt verschillende voordelen met zich mee. Veel zaken worden automatisch goed geregeld, zoals fiscaal partnerschap, ouderlijk gezag en wettelijke bescherming. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor stellen die hun relatie juridisch willen vastleggen, maar niet willen trouwen.
Zijn jullie aan het onderzoeken of een geregistreerd partnerschap bij jullie past? Dan is het prettig om alle voordelen overzichtelijk op een rij te hebben. We lichten ze hieronder toe:
1. Partner krijgt automatisch ouderlijk gezag
Een belangrijk voordeel van een geregistreerd partnerschap is dat wanneer jullie kinderen krijgen, het ouderlijk gezag automatisch wordt toegekend bij de geboorte. Dit betekent dat jullie vanaf dat moment samen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding, verzorging en alle wettelijke beslissingen rondom jullie kind.
Net als bij een huwelijk hoeft een partner bij een geregistreerd partnerschap het kind niet apart bij de gemeente te erkennen. Dit kan een belangrijke overweging zijn wanneer jullie nadenken over een geregistreerd partnerschap.
Hebben jullie niets officieel geregeld of alleen een samenlevingscontract? Dan moet de partner het kind wél erkennen. Dit gebeurt idealiter al vóór de geboorte. Sinds 2023 is het niet meer nodig om apart ouderlijk gezag aan te vragen—dit wordt automatisch toegekend zodra de erkenning is geregeld.
Voor ouders van hetzelfde geslacht geldt dat het ouderlijk gezag bij een geregistreerd partnerschap ook automatisch wordt geregeld. De enige uitzondering hierop is bij twee moeders met een bekende donor. In dat geval moet de niet-biologische moeder het kind alsnog erkennen. Bij een anonieme donor is dat niet nodig en wordt het gezag wél direct automatisch toegekend.
Dat het ouderlijk gezag automatisch goed is vastgelegd bij een geregistreerd partnerschap, kan een belangrijke overweging zijn als jullie samen een kind krijgen en willen dat alles vanaf de geboorte juridisch goed geregeld is, zonder extra administratieve stappen.
2. Beperkte gemeenschap van goederen, tenzij anders vastgelegd
Een belangrijk aspect van een geregistreerd partnerschap is dat de verdeling van eigendommen en vermogen automatisch wordt vastgelegd. Dit biedt duidelijkheid en juridische zekerheid, zonder dat jullie hier zelf iets voor hoeven te regelen.
Indien jullie geen aparte partnerschapsvoorwaarden opstellen, geldt automatisch de beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat al het vermogen en de bezittingen die jullie tijdens het partnerschap opbouwen gezamenlijk eigendom zijn, maar dat alles wat jullie vóór het geregistreerd partnerschap bezaten persoonlijk eigendom blijft. Ook erfenissen en schenkingen vallen hierbuiten en blijven privébezit, tenzij anders is bepaald in een testament.
Willen jullie een andere verdeling van bezittingen en schulden? Dan kunnen jullie dit vastleggen in partnerschapsvoorwaarden bij de notaris. Dit kan vooral belangrijk zijn als één van jullie bijvoorbeeld een eigen bedrijf heeft, of als jullie specifieke afspraken willen maken over vermogen en schulden.
Het voordeel van deze automatische regeling is dat jullie financiële rechten en plichten direct goed vastliggen, zonder extra administratieve stappen. Dit kan veel gedoe voorkomen in geval van scheiding, overlijden of andere juridische situaties, waarbij het duidelijk is wie recht heeft op welk vermogen.
Via onze notarissenkaart vind je eenvoudig een betrouwbare notaris bij jou in de buurt voor advies en het opstellen van partnerschapsvoorwaarden. Zo regel je alles snel en eenvoudig!
3. Automatisch fiscaal partnerschap
Bij een geregistreerd partnerschap zijn jullie automatisch elkaars fiscaal partner. Dit betekent dat jullie samen belastingaangifte kunnen doen en bepaalde inkomsten en aftrekposten gunstiger kunnen verdelen. Denk hierbij aan hypotheekrenteaftrek, heffingskortingen en vermogen in box 3.
Fiscaal partnerschap kan vooral financieel voordelig zijn als er inkomensverschillen zijn of als een van jullie recht heeft op aftrekposten zoals zorgkosten of studiekosten. Dit kan de belastingdruk verlagen en mogelijk een hogere teruggave opleveren.
Indien jullie een geregistreerd partnerschap aangaan, hoef je hier dus niets extra’s voor te regelen. Zodra jullie geregistreerd partners zijn, wordt het fiscaal partnerschap automatisch toegekend, waardoor jullie direct gebruik kunnen maken van de mogelijke belastingvoordelen.
4. Wettelijke rechten en plichten direct goed geregeld
Met een geregistreerd partnerschap hebben jullie automatisch wettelijke rechten en plichten naar elkaar, zonder dat jullie hier aparte contracten voor hoeven op te stellen. Dit betekent onder andere dat jullie elkaar onderhoudsplichtig zijn, waardoor jullie financieel verantwoordelijk voor elkaar zijn, net als bij een huwelijk.
Daarnaast zijn belangrijke zaken zoals erfrecht, pensioenrechten en partneralimentatie direct goed vastgelegd. Zo hebben jullie automatisch recht op elkaars erfenis, tenzij er een testament is dat anders bepaalt. Ook bouwt de partner vaak automatisch nabestaandenpensioen op.
Willen jullie hiervan afwijken of andere afspraken maken? Dan kunnen jullie partnerschapsvoorwaarden opstellen bij de notaris.
5. Officiële registratie bij de gemeente
Een geregistreerd partnerschap wordt officieel vastgelegd bij de gemeente, waardoor jullie relatie juridisch erkend is. Dit betekent dat jullie in de Basisregistratie Personen (BRP) als partners staan geregistreerd, net als bij een huwelijk.
Een belangrijk gevolg hiervan is dat jullie automatisch op elkaars overlijdensakte worden vermeld. Dit kan van belang zijn bij erfrecht, pensioenrechten en andere juridische of administratieve zaken na het overlijden van een partner. Dankzij deze registratie hoeven nabestaanden minder aanvullende documenten te regelen om rechten en verplichtingen te laten gelden.
Daarnaast biedt registratie in de BRP nog een aantal andere voordelen:
- Eenvoudigere administratie bij instanties – Overheidsinstanties zoals de Belastingdienst en pensioenfondsen kunnen jullie partnerschap direct inzien. Hierdoor worden regelingen zoals toeslagen, erfbelasting en partnerpensioen automatisch goed toegepast.
- Makkelijker aantonen van jullie partnerschap – Bij bijvoorbeeld een hypotheekaanvraag, huurcontract of zorgverzekering kan een geregistreerd partnerschap worden erkend als bewijs van een gezamenlijke huishouding. Dit kan leiden tot voordeligere premies of gunstigere voorwaarden.
- Snellere toegang tot elkaars gegevens bij de gemeente – Bij gemeentelijke regelingen, zoals bepaalde toeslagen of kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, wordt jullie partnerschap automatisch meegenomen in de beoordeling.
De registratie bij de gemeente zorgt er dus niet alleen voor dat jullie juridisch erkend zijn, maar maakt ook veel administratieve zaken eenvoudiger.
6. In sommige gevallen makkelijker te beëindigen dan een huwelijk
Een geregistreerd partnerschap kan in bepaalde situaties eenvoudiger worden beëindigd dan een huwelijk. Hebben jullie geen minderjarige kinderen? Dan is een gang naar de rechter niet nodig. Jullie kunnen het geregistreerd partnerschap beëindigen met een gezamenlijke verklaring bij de notaris of een advocaat. Dit maakt het proces sneller en vaak minder kostbaar dan een echtscheiding.
Hebben jullie wel minderjarige kinderen? Dan verloopt de beëindiging op dezelfde manier als een scheiding en is tussenkomst van de rechter wél vereist. Dit is een belangrijke overweging als jullie twijfelen tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap.
De nadelen van een geregistreerd partnerschap
Hoewel een geregistreerd partnerschap veel voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die belangrijk zijn om mee te nemen in jullie keuze. We zetten de belangrijkste nadelen hier voor je op een rij:
1. Niet in alle landen wettelijk erkend
Een geregistreerd partnerschap wordt niet overal ter wereld erkend. In sommige landen hebben partners met deze samenlevingsvorm niet dezelfde rechten als gehuwde stellen, of wordt het helemaal niet erkend. Dit kan gevolgen hebben voor verblijfsvergunningen, belastingzaken en erfrecht wanneer jullie naar het buitenland verhuizen of daar langdurig verblijven.
Reizen of emigreren jullie regelmatig? Dan is het verstandig om te controleren hoe een geregistreerd partnerschap in het betreffende land wordt behandeld. In veel gevallen biedt een huwelijk meer internationale zekerheid op juridisch vlak.
2. Omzetten naar een huwelijk in het buitenland kan lastig zijn
Hoewel een geregistreerd partnerschap in Nederland kan worden omgezet naar een huwelijk, is dit in het buitenland niet altijd mogelijk. Sommige landen erkennen het geregistreerd partnerschap niet, waardoor directe omzetting naar een huwelijk daar niet kan plaatsvinden.
Dit kan problemen opleveren als jullie in het buitenland willen trouwen of verhuizen naar een land waar het geregistreerd partnerschap geen juridische waarde heeft. In dat geval kan het nodig zijn om eerst in Nederland te trouwen of een geheel nieuwe huwelijksprocedure in het buitenland te doorlopen.
3. Moeilijker te ontbinden dan een samenlevingscontract
Een geregistreerd partnerschap brengt automatisch bepaalde rechten en plichten met zich mee, waardoor het niet zomaar beëindigd kan worden. In tegenstelling tot een samenlevingscontract, dat eenvoudig kan worden ontbonden met een beëindigingsovereenkomst, moeten jullie bij een geregistreerd partnerschap extra stappen doorlopen.
Hebben jullie geen minderjarige kinderen? Dan kan het partnerschap worden beëindigd zonder tussenkomst van de rechter, via een notaris of advocaat. Zijn er wel minderjarige kinderen? Dan moet het partnerschap via de rechtbank worden ontbonden, net als een huwelijk.
Dit maakt een geregistreerd partnerschap juridisch gezien minder flexibel dan een samenlevingscontract, waarbij jullie zonder juridische procedure uit elkaar kunnen gaan. Dit kan vooral een belangrijke overweging zijn als jullie waarde hechten aan eenvoud en flexibiliteit in het geval van een eventuele scheiding.
Kosten geregistreerd partnerschap
Als je kijkt naar de voor- en nadelen van een geregistreerd partnerschap, dan ben je waarschijnlijk ook benieuwd naar de kosten.
Kort gezegd bestaan de kosten uit twee onderdelen:
- Kosten bij de gemeente – De prijs voor het afsluiten van een geregistreerd partnerschap verschilt per gemeente en ligt, afhankelijk van de locatie en de ceremonie, tussen de €150 en €2.000. Iedere gemeente biedt minimaal één gratis optie aan op een specifiek moment in de week.
- Kosten voor partnerschapsvoorwaarden – Dit is niet verplicht, maar wel verstandig als jullie specifieke afspraken willen vastleggen over bijvoorbeeld eigendommen of schulden. De kosten hiervoor liggen tussen de €400 en €1.250, afhankelijk van de notaris en de complexiteit van de voorwaarden.
Als je meer wil weten over alle kosten rondom een geregistreerd partnerschap, lees dan zeker dit uitgebreide artikel waarin we je alles over de kosten vertellen (en hoe je gratis een geregistreerd partnerschap kunt afsluiten).
Wil je precies weten wat een geregistreerd partnerschap kost in jullie gemeente? Kijk dan op de website van de gemeente of vraag een offerte op bij een notaris voor het opstellen van partnerschapsvoorwaarden.
Past een geregistreerd partnerschap bij jullie?
Een geregistreerd partnerschap kan een goede keuze zijn als jullie juridische zekerheid willen zonder een huwelijk aan te gaan. Veel zaken, zoals fiscaal partnerschap, erfrecht en ouderlijk gezag, worden automatisch goed geregeld, wat administratieve stappen bespaart. Daarnaast kan het in sommige gevallen eenvoudiger worden beëindigd dan een huwelijk.
Toch zijn er ook nadelen, zoals de beperkte internationale erkenning en de minder flexibele beëindiging vergeleken met een samenlevingscontract. Een samenlevingscontract biedt meer vrijheid, omdat je hierin zelf afspraken kunt vastleggen over bijvoorbeeld financiën en eigendommen. Bovendien is het beëindigen van een samenlevingscontract eenvoudiger dan een geregistreerd partnerschap, omdat hier geen notaris, advocaat of rechter aan te pas hoeft te komen.
Willen jullie volledige internationale erkenning en een formele huwelijksstatus? Dan is een huwelijk wellicht een betere keuze. Zoeken jullie vooral juridische zekerheid zonder een uitgebreide ceremonie? Dan kan een geregistreerd partnerschap een goede middenweg zijn. Willen jullie juist meer flexibiliteit en maatwerk in jullie afspraken? Dan kan een samenlevingscontract een betere optie zijn.Twijfelen jullie nog? Laat je dan adviseren door een notaris of juridisch expert, zodat jullie een weloverwogen beslissing kunnen nemen.
